MEME BÜYÜTME
MEME BÜYÜTME-MEME KÜÇÜLTME-MEME DİKLEŞTİRME-JİNEKOMASTİ
Meme büyütme ameliyatı birkaç nedenle yapılır. En sık karşılaşılan neden memelerin gelişiminin yetersiz olmasıdır. Bazen genetik ve hormonel nedenlerle memelerin gelişimi yetersiz olur. Bazen de nedenini bilemeyiz. Memelerin doğumdan ve emzirme periyodundan sonra sönmesi olarak da tanımlanabilecek meme involüsyonu da geri dönüşü olmayan bir küçülme oluşturur. Meme kanseri sonrasında eksik olan memeyi tamamlama işlemleri meme rekonstrüksiyonu olarak bilinir ve rekonstrüksiyon işlemleri arasında bilgi verilecektir.
Meme hacminin az olması nedeni ne olursa oldun kadınların özgüveninde problem oluşturan bir durumdur ve düzeltilmesi de mümkündür. En sık kullanılan tedavi yöntemi silikon protez kullanımıdır. Yağ enjeksiyonu yapılması da mümkündür ancak enjekte edilen yağ dokuları meme hastalıkları tanısında zorluk çıkarabileceği için pek tercih edilmez. Şu an kullanımı protezin kenarlarına destek olması ve dekolte bölgesinin desteği ile sınırlıdır.
Silikon protez teknolojisi son yıllarda ciddi gelişmeler göstermiştir. 2000 yılından önce silikon protezler için 10 yıl ömür biçilirken şimdi firmalar ömür boyu garanti vermektedir. Elbette zamanla yer çekiminin etkisi ile ve hamileliklerin etkisi ile şekil bozulabilmekte ve düzeltmeler gerekebilmektedir. Protezlerin hamileliklere ve emzirmeye olumsuz etkisi yoktur.
Silikon protez seçiminde elbette kişinin istekleri ön plandadır. Ancak gövdenin yapısı ve var olan meme dokularının durumu silikon seçiminde gerçek belirleyicilerdir. Basit bir örnekleme yaparsak; hiç meme dokusu yoksa anatomik şekilli bir protez seçilebilirken, bir miktar meme dokusuna sahip hastaların meme altı dolgunluğunu daha da arttırmamak adına yuvarlak protez tercih edilir. Yine boyutu belirleyen gövde çapı ve meme taban genişliğidir.
Silikon protez yerleştirilirken ilk karar verilmesi gereken konulardan birisi kesinin yeridir. Silikon protez meme başı çevresinden, meme alt çizgisinden, koltuk altından açılan kesilerle yerleştirilebilir. Her kesinin kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır. Mesela koltuk altından yapılan kesi ile görünür bir iz kalmaz ancak içi silikon dokulu protezleri bu kesilerden yerleştirmek mümkün değildir. İçi serum fizyolojik doldurulan protezler yerleştirilebilir. Protezlerin lateralize olma (yana doğru kayma) potansiyelleri olabileceği için özellikle ilk zamanlar yandan destekli korse sütyenlerle desteklenmeleri gerekir. Meme başı çevresi kesisinin avantajı izin kahverengi alana saklanabilmesidir. Ancak meme başı çevresindeki areola dediğimiz kahverengi alanı dar olan hastalarda kullanılamaz ve kas altına yerleştirmek de mümkün olmaz. Meme dokusu altına protez yerleştireceksek iyi bir seçimdir. Protezin en doğru ve güvenli şekilde yerleştirilebildiği, kas altı ve üstü planların rahatça seçilebileceği meme altı kesisinde de meme altında kalsa da iz kalma dezavantajı mevcuttur.
Operasyon öncesi yapılan ölçümlerle ve hastanın isteği de göz önüne alınarak yaklaşık bir boyut elde edilir ve operasyon başlarken bu boyutun bir altı ve üstü hacimler de elimizin altında olur. Deneme boyları da steril edilir. Bazen ne kadar iyi ölçüm yapsak da meme dokularının ve kas yapılarının etkisini operasyondan önce bilemeyiz. Operasyonda önce deneme boyları yerleştirilir ve asıl karar operasyonda verilir. Hastaya bu durumu önceden açıklarız ve hastanın bu durumun bilincinde olmasını ve hekime güvenmesini bekleriz.
Operasyon genel anestezi altında uygulanır, sıklıkla 1 gecelik hastanede kalış yeterli olur. İlk günler gerginlik ağrısı görülse de çok rahatsız edici olmaz. Normal yaşantıya dönüş 1 haftada olur. Hafif egzersiz ve yürüme hemen yapılabilir ancak pektoral kasların kullanıldığı ağır egzersizler, yüzme, havuz, sauna 2 ay kadar önerilmez.
Silikon protezler her ne kadar vücutla uyumlu olsalar da sonuçta yabancı cisimlerdir. Evet çoğu kişide hiçbir sorun yaşanmaz ama nadiren de olsa bazı vücutlar tepki verir. Protezin çevresinin vücudun iyileşme dokularıyla sarıldığı ince bir kapsül oluşumu her vakada gözlenir. Nadiren bu kapsül aşırı olur ve dışarıdan dokunulduğunda hissedilebilen, hatta ileri vakalarda görülebilen kapsül kontraktürü adı verilen durum ortaya çıkabilir. Tedavisi hafif durumlar için masajdan ibaretken ileri vakalarda ameliyatla protezin çıkarılması ve kapsülü oluşturan dokuların temizlenmesi gerekir.
Meme protezinin emzirmeye olumsuz etkisi olmadığı gibi meme kanseri taramalarına da olumsuz bir etki yapmaz. Protez meme dokularının veya kas dokusunun altındadır.
Son yıllarda silikon protezlerin meme kanserine neden olduğu ile ilgili söylentiler bulunmaktadır. Elimizdeki veriler silikon implantların meme kanserine yol açmadığını göstermektedir. Meme kanseri olan ve memesi alınan hastaların meme onarımı için de implant kullanmaktayız. Son yıllarda silikon implantlarla ilişkili başka bir hastalık tanımlanmıştır. Çok çok nadir görülmekle beraber silikon implantların etrafında sıvı toplanması, şişlik ve kızarıklıkla kendisini gösteren anaplastik büyük hücreli lenfoma (ALCL) adı verilen hastalık bir meme kanseri türü değildir. Lenf hücrelerinden kaynaklanan bir kanser türü olup protezin ve kapsülün tamamen çıkarılması ile tedavi edilebilmektedir. İstatistiksel olarak 20 milyonun üzerinde silikon protez hastasının olduğu ve ALCL vaka sayısının toplam 993 olduğu göz önüne alınırsa oldukça nadir olduğu gözlenmekle beraber yine de hastalara rutin yıllık kontrol yapmak ve memelerde, ağrı ve kızarıklık gözlenmesi durumunda ileri tetkikleri atlamamak ve gereğinde implantı çıkarmaktan çekinmemek gereklidir.
MEME KÜÇÜLTME
Küçük memeler estetik ve psikolojik problemlere neden olduğundan büyütülmek istenir. Büyük memelere sahip hastalar da sırt ve boyun ağrısı, pişikler ve yine psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle büyük memelerinden kurtulmak isterler.
Meme küçültme operasyonunun amacı, hastanın şikayetlerini gideren, optimum şekil ve formda, simetrik memeler elde etmektir.
Tanımlanmış pek çok teknik mevcuttur. Teknik kararı verilirken memelerin boyutu ve sarkıklığı, hastanın yaşı ve beklentileri göz önüne alınır. Çoğu teknikle süt bezleri ve meme başı korunur yine de operasyondan kısa süre sonra hamile kalmak ve emzirmek önerilmez. Genelde bu süreyi 1-2 yıl olarak veririz.
Meme küçültme operasyonu tekniğini seçerken temel olarak iki karar verilir. İlk kararımız kesi yerleri ve bırakılacak iz ile ilgili olan karardır. Meme ucu çevresinde dairesel iz her meme küçültme vakası için standarttır çünkü meme ucu yukarı taşınır. Bunun dışında meme boyutuna göre ters T şeklinde kesi yapılabilir, sadece meme altında kalacak şekilde kesi yapılabilir veya sadece meme ucundan aşağıya inen dik bir çizgi olacak şekilde kesi yapılabilir. İkinci kararımız meme başını besleyen ve süt kanallarını da içeren koruyacağımız dokunun nereden planlanacağı olacaktır. Bunun için de büyük ve sarkık memenin şekli, hastanın istediği diklik ve dolgunluk miktarı ve önceden çektirdiğimiz ultrasonografi ve/veya mamografide çıkmasını istediğimiz basit kistlerin yerleşimi gibi faktörler belirleyici olur. Kararlarımızı verdikten sonra çizimlerimizi yaparız ve hastayı genel anestezi altında operasyona alırız. Operasyon yaklaşık 3 saat kadar sürer. Kanama kontrolü için yerleştirdiğimiz ve dren adı verilen tüpler yerleştirilir. Drenler ortalama 2. gün çekilir. Operasyondan hemen sonra hastayı yürütürüz ve duruma göre bir veya iki gün hastanede yatırırız. Eriyen dikişler kullanıldığı için dikişler alınmaz ancak pansuman ve yara bakım önerilerine harfiyen uyulması önemlidir. Normal yaşama 1 haftada dönülür ancak ağır kaldırmak ve ağır egzersizler 3 ay kadar yasaklanır. Özel sütyenin 3 ay kadar kullanılması önerilir. Memenin son şeklini alması ve ödemlerin tamamen geçmesi 6 ay-1 yılı bulabilir.
Meme küçültme ameliyatı sonrası ilerleyen zamanlarda memelerde önceki kadar bir büyüme olması beklenmez. Ancak hamilelik veya aşırı kilo alma durumlarında memeler yine büyür. Genç yaşta operasyon yaptıran kadınların hamilelik sonrası toparlama operasyonuna ihtiyaç duyabileceklerini bilmeleri gerekir.
Meme küçültme operasyonu sonrasında görülebilecek özel bir komplikasyon olarak yağ nekrozunu belirtmekte fayda vardır. Kalan yağ dokularının beslenmesinin bozulması sonucu eriyip akması olarak tarif edebileceğimiz yağ nekrozu iyileşmeyi geciktirir ve özel olarak takip ve tedavi edilmesi gereken bir durum oluşturur.
Çok büyük ve sarkık memelerde meme başının korunarak taşınması sırasında beslenme problemi yaşaması mümkündür. Bu durumda meme başının bir bölümünün hatta tamamının kaybedilme riski oluşabilir. Böyle bir durum meydana geldiğinde önce iyileşme sağlanır. Sonrasında da lokal anestezi ile yeni meme başı oluşturma prosedürü planlanabilir.
Meme küçültme operasyonu deneyimli ellerde hasta memnuniyeti oldukça yüksek bir prosedürdür. Deneyimli ve güvenilir cerrah demek hiç komplikasyonu olmayan cerrah demek değildir. Cerrahi pratiğinde “hiç komplikasyonu olmayan cerrah hiç ameliyat yapmayan cerrahtır” diye bir söz bile vardır. Deneyimli cerrah az komplikasyonu olan ve komplikasyon geliştiğinde bunu da tedavi edebilen cerrahtır.
MEME DİKLEŞTİRME (MASTOPEKSİ)
Memelerin büyümediği ama sarktığı durumlarda bu durumu düzelten operasyonlar mastopeksi olarak tanımlanır. Memelerin zamanla yer çekimi, kilo alıp vermeler, doğumlar, emzirmeler nedeniyle içleri boşalır ve derileri sarkar, dik ve diri görünümlerini yitirirler. Mastopeksi operasyonları bu durumu düzeltmeye çalışan operasyonlardır.
Aslında güzel ve estetik meme kavramı görecelidir. Sosyal ve kültürel normlar tarafından belirlenir. Hatta zamanla değişiklik gösterir. Vücutla orantılı olarak optimum bir boyut ölçümüz bulunmakla beraber kadınların isteği ile bu ölçülerden ufak bazı sapmaları da normal kabul etmekteyiz.
Meme dikleştirme operasyonu kararı verirken de hastayı ayakta muayene etmekteyiz ve sarkmanın derecesine ve cilt kalitesine göre teknik belirlemekteyiz. Eğer hafif bir sarkma var ise ve cilt kalitesi iyi ise silikon protezle yeterli yükselme ve dolgunlaşmayı sağlamaktayız. Protezle meme ucunun yeterince yükselmeyeceğini hesaplarsak bu sefer meme küçültme tekniklerine benzer teknikler ve kesiler kullanarak meme ucunu ideal pozisyonuna yükseltip meme dokularını yeniden organize ederek dikleşme sağlamaktayız. Hastanın isteğine göre bu yöntemler protezle kombine de edilebilir. Yani hem meme dokuları yeniden organize edilir hem de protez yerleştirilir.
Ameliyat genel anestezi altında uygulanır. Kullanılacak tekniğe göre 1.5-4 saat arasında sürebilir. Yine kullanılan tekniğe ve ihtiyaca göre dren yerleştirilebilir. Hasta aynı gün mobilize edilir yani yürümesi sağlanır. 1 hafta sonra normal hayatına dönmesini bekleriz. Ancak yara bakım önerilerine harfiyen uyması gerekir. Ağır egzersiz ve ağır kaldırma 3 ay kadar önerilmez.
Meme dikleştirme operasyonu sonrasında emzirme fonksiyonları zarar görmez. Ancak meme küçültme operasyonlarında olduğu gibi 1-2 yıl hamilelik önerilmez. Meme dikleştirme operasyonları da meme küçültme operasyonları gibi hasta memnuniyeti üst sıralarda olan operasyonlardandır. Benim kişisel görüşüm hekiminizle iyi bir iletişim kurarak operasyondan sonra sizi nelerin beklediği ile ilgili tam bir bilgi sahibi olursanız iyileşme periyodu oldukça rahat geçmekte ve sonuçların tam olarak oturup yerleşeceği 6 ay-1 yıllık süreç bile sorunsuz atlatılabilmektedir.
JİNEKOMASTİ
Erkeklerin rinoplasti ve saç ekme işlemlerinden sonra 3. sıklıkta yaptırdığı operasyon jinekomasti operasyonudur. Erkekte meme dokusunun büyümesi olarak tarif edilen jinekomasti, ciddi sosyal ve psikolojik bir problem oluşturmaktadır.
Bazı dönemlerde normal olarak kabul edilir:
•Yenidoğan döneminde erkek bebeklerin %50’sinde görülür. Plasentadan geçen annenin hormonları nedeniyle olduğu düşünülür ve geçicidir.
•Ergenlik döneminde de hormonal değişimlerin etkisi ile gözlenebilir. Ergenlerin yaklaşık %40 kadarında gözlenmektedir. Birçoğu kendiliğinden düzelmektedir. Kalıcı olması durumunda ergenlik dönemi sonrası operasyon açısından değerlendirilmektedir.
•Yaşlılık döneminde de erkeklik hormonlarında azalmanın yaşanması ile göreceli olarak östrojen miktarı arttığı için ileri yaşta da jinekomasti görülme ihtimali mevcuttur.
Jinekomasti için önce görüntüleme teknikleri (USG ve MRI gibi) ve hormonal testler yapılmaktadır. Böylece altta yatan bir etken varsa tespit edilmektedir. Eğer etken tespit edilirse nedene yönelik yapılacak hormonal tedavi ile operasyon gerekmeden jinekomasti sonuca ulaşmış olur. Ne yazık ki vakaların çoğunda neden bulunamaz yani idiyopatiktir.
Operasyon planı yapılmadan önce yine görüntüleme teknikleri işimize yarar. Memenin hangi komponentindeki büyümenin jinekomastiye neden olduğu belirlenir. Böylece, görüntüleme teknikleri uygulanacak teknik konusunda bize yol gösterir. Örneğin yağ dokusunda artış söz konusu ise liposuction kullanılabilir. Meme dokusu artışı varsa eksizyon dediğimiz keserek çıkarma operasyonunu tercih ederiz. Eğer liposuction yöntemi ile yapılacaksa koltuk altı çizgisinden, meme altından veya sternum üzerinden yapılan 2 cm’lik kesiler kullanılır. Eksizyon yönteminde ise meme başı altındaki kahverengi alanın altından yarımay şeklinde kesi yapılır ve buradan meme dokuları çıkarılır. Eğer meme büyümesi ileri boyutlarda ise ve ciltte sarkmaya neden olmuşsa bu durumda cildin çıkarıldığı kesi planlarının yapılması gerekir.
Operasyon genel anestezi altında uygulanır. Operasyon yapılacak işleme göre 1-1.5 saat kadar sürer. Eğer gerekirse dren denilen kanı ve seröz sıvıları toplayan tüpler yerleştirilir. Özellikle boyutu büyük olan memelerde ölü boşlukta sıvı birikimleri oluşabileceği için dren genellikle gerekir. Bu tüpler genellikle 2. gün çıkarılır. Hastaların 8 hafta süresince korse giymesi önerilir. Normal hayata 1. haftanın sonunda dönülür. Hafif sporlar ve yürüyüş hemen önerilir, ancak ağır sporlar özellikle de pektoral kası çalıştıracak sporlar 3 aydan önce önerilmez.
